HẸP BAO QUY ĐẦU: NHẬN BIẾT VÀ ĐIỀU TRỊ KỊP THỜI

Hẹp bao quy đầu là một trong những tình trạng không hiếm gặp ở nam giới và kể cả trẻ em. Dù mức độ nặng hay nhẹ cũng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và khả năng tình dục bị ảnh hưởng. Hiểu rõ bệnh lý hẹp bao quy đầu? Ai là người dễ mắc phải hẹp bao quy đầu và cách thức hữu hiệu nào để nhận biết và điều trị kịp thời.

1. Bệnh Hẹp bao quy đầu là gì?

Hẹp bao quy đầu (phimosis) là tình trạng bao da quy đầu bị hẹp đoạn cuối của quy đầu, không thể dùng tay kéo tuột hoàn toàn khỏi quy đầu được. Thông thường tại vị trí của bao quy đầu và quy đầu có một lớp ẩm dịch có tác dụng bôi trơn quy đầu để giúp bao da quy đầu tuột lên xuống một cách tự nhiên. Trong trường hợp bị hẹp bao quy đầu là các lớp dịch này có tế bào biểu mô của bao quy đầu tróc ra và tích tụ hình thành những mảng trắng, hay gọi đó là bựa sinh dục. Tất nhiên nếu điều này không được vệ sinh kỹ lưỡng thì sẽ gây viêm nhiễm cơ ban sinh dục.

2. Nguyên nhân nào gây bệnh hẹp bao quy đầu?

Hẹp bao quy đầu cũng có thể do: sinh lý và bệnh lý mà ra.

• Sinh lý hẹp bao quy đầu: là xuất hiện bình thường ở trẻ sơ sinh nhỏ, khi vừa mới sinh ra, bao da bao quy đầu che phủ và đã dính chặt vào quy đầu. Khi trẻ trưởng thành, dương vật của trẻ sẽ to ra, và lớp da bao quy đầu cũng tuột xuống một cách tự nhiên để lộ đầu dương vật ra ngoài. Quá trình này thường sẽ xuất hiện sau khi trẻ 5 tuổi.
• Bệnh lý hẹp bao quy đầu: Bị hẹp bao quy đầu do bệnh lý là trường hợp khá hiếm gặp, tuy nhiên nó là dấu hiệu bẩm sinh hoặc do viêm nhiêm nhiễm gâ ra của hẹp thực sự do sẹo xơ gây dính bao quy đầu.

3. Bệnh lý hẹp bao quy đầu có triệu chứng gì?

Hẹp bao quy đầu ở trẻ nhỏ: Là tình trạng bao da quy đầu không thể tự động hoặc dùng tay tuột khỏi quy đầu và không để lộ quy đầu khi dương vật cương cứng. Hẹp bao quy đầu sẽ khiến cho trẻ không thể đi tiểu một cách tự nhiên, vì khi hẹp bao quy đầu, nước tiểu chảy ra rất ít, nhỏ sẽ khiến da bao quy đầu phồng to lên vì nước tiểu động lại gây đau khó chịu. Tích tụ chất dơ và cặn bã lâu ngày sẽ làm bao da quy đầu sưng và viêm nhiễm.

Hẹp bao quy đầu ở nam giới trưởng thành: Dương vật của nam giới ở độ tuổi trưởng thành thì thường da bao quy đầu sẽ tự động tuột khỏi quy đầu khi cương cứng và lớp da sẽ dồn lại ở khe của đầu dương vật, điều này sẽ dễ dàng giúp nam giới đạt khoái cảm hơn. Tuy nhiên, trường hợp nam giới mắc hẹp bao quy đầu thì không thể, khiến cho bao quy đầu không thể tự tuột và bao da quy đầu bao trùm lấy quy đầu chỉ lộ ra một phần, khi tuột ra được bao quy đầu không trở lại như ban đầu, hoặc bao da quy đầu dính chặt vào quy đầu. Cảm giác sẽ đau rát khó chịu khi dùng tay tuột bao quy đầu xuống.

4. Có những biến chứng gì khi không điều trị kịp?

• Viêm quy đầu: Hẹp bao quy đầu là nguyên nhân chính gây ra các tế bào chết ở dưới lớp da quy đầu. Bên cạnh đó, các chất dơ, cặn bã trong thời gian dài đi tiểu sẽ tạo ra nhiều vi khuẩn phát triển và lâu dần sẽ viêm nhiễm và mọng nước.
• Viêm nhiễm niệu đạo: Khi bị viêm quy đầu do không vệ sinh hoặc không cắt bỏ da bao quy đầu, điều kiện để vi khuẩn tiếp tục lây nhiễm sang niệu đạo bên trong bằng đường tiểu của dương vật. Trường hợp không kịp thời điều trị, vi khuẩn di chuyển lên bang quang, thân gây viêm nhiễm và khó lòng điều trị nếu không đi khám sớm.
• Nghẹt quy đầu: Khi bị hẹp bao quy đầu lớp da sẽ dính chặt vào đầu của dương và không kéo lại được. Khi cương cứng, da quy đầu vẫn phủ kín đầu dương vật, thì đó là hiện tương nghẹt quy đầu, khiến nước tiểu không thể ra ngoài, máu huyết không lưu thông được tại vị trí đó sẽ gây ra sưng nề quy đầu, hoại tử quy đầu.

5. Bị hẹp bao quy đầu ảnh hưởng chất lượng cuộc sống?

• Mất thẩm mỹ bộ phận sinh dục: Dương vật bị bó hẹp khít lấy quy đầu, khiến dương vật không được phát triển tự nhiên, gây chậm lớn, ngắn nhỏ và mất thẩm mỹ.
• Tiểu tiện, vệ sinh khó khăn bộ phận sinh dục: Khi hẹp bao quy đầu rất khó khi vệ sinh, tiểu đau rát và buốt, cũng chính là nguyên nhân gây nên các bệnh viêm nhiễm nam khoa: Phần nước tiểu bị đọng lại một ít ở bao da do không thể thoát hết được hoàn toàn, Tình trạng này do không biết giữ vệ sinh bộ phận sinh dục sạch sẽ, đã tạo cơ hội cho vi khuẩn phát triển gây viêm nhiễm nam khoa: Viêm da bao quy đầu, viêm quy đầu, viêm niệu đạo và nặng là ung thư dương vật.
• Quan hệ tình dục: Khi đã bị hẹp bao quy đầu, dương vật của nam giới cương cứng khiến vùng da bao quy đầu căng mạnh, quy đầu bị bó chặt gây đau đớn khó chịu. Khi quan hệ sẽ không thể thỏa mãn cả khó thỏa mãn được khi giao hợp, gây chảy máu, rách bao quy đầu.

6. Cách hiệu quả để phòng bệnh Hẹp bao quy đầu

Khi trẻ được sinh ra, bao quy đầu sẽ tự tuột nhẹ sau khi bé được 1 tuổi, bao quy đầu bình thường khi trẻ 5 tuổi, ngoại trừ số ít muộn hơn đến lúc dậy thì.

Là cha mẹ, hãy chú ý chăm sóc trẻ được vệ sinh sạch sẽ, giúp trẻ có thể phát triển tự nhiên và ngăn ngừa được bệnh lý hẹp bao quy đầu gây viêm nhiễm

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Bộ phận sinh dục của trẻ cần được chăm sóc thường xuyên, nên kiểm tra sau khi tắm mỗi ngày. Tránh bị hăm, vì dễ dàng cho vi khuẩn sinh sản.
• Hãy để bao quy đầu của trẻ được phát triển tự nhiên, tránh lột mạnh bao da quy đầu vì rất có thể gây đau, tổn thương vùng da quy đầu, tạo vết sẹo xơ dễ gây ra bệnh lý hẹp bao quy đầu ở trẻ.
• Sau khi vệ sinh sạch sẽ và lau khô, cha mẹ nên nhẹ nhàng kéo bao quy đầu của trẻ để vệ sinh, và chú ý nhớ kéo bao quy đầu trở lại ban đầu, nếu không, điều này cũng có thể gây nghẹt bao quy đầu nghiêm trọng.
• Hãy hướng dẫn cho trẻ vệ sinh cơ quan sinh dục.

7. Bệnh lý Hẹp bao quy đầu & biện pháp điều trị như thế nào?

Tùy thuộc vào mức độ hẹp bao quy đầu, và cách  điều trị có thể bao gồm:

• Hãy nhẹ nhàng kéo da quy đầu
• Dùng thuốc mỡ corticosteroid bôi vào.
• Tiểu phẫu nong bao quy đầu
• Cắt bao quy đầu.

7.1 Kéo da quy đầu

Trường hợp hẹp bao quy đầu nhẹ có thể được nong rộng ra tại nhà, và làm bài tập kéo căng da quy đầu. Điều này cần kiên trì thực hiện 2-3 lần mỗi ngày trong khoảng thời gian 1-2 tháng đầu. Các bước kéo căng da quy đầu bằng tay:

• Sử dụng sáp Vaseline để bôi tay, dầu dưỡng dành cho trẻ (baby oil), hoặc tinh chất dưỡng thể (body lotion) làm chất bôi trơn hiệu quả.
• Dùng tay nhẹ nhàng kéo da quy đầu về phía trước vài lần, và nhẹ nhàng kéo ngược lại sau cho lớp da đàn hồi. Chú ý, làm nhẹ nhàng, không dùng sức lực quá mạnh, không bị đau, giữ nguyên vị trí này trong vài phút.
• Lặp lại động tác như trên 2-3 lần mỗi ngày.
• Cho bé ngâm mình trong nước và thực hiện bài tập này sẽ dễ chịu cho bé. Chú ý, không ngâm bé quá lâu.

7.2 Dùng thuốc bôi nhẹ hẹp bao quy đầu ở trẻ em

Lưu ý, đơn thuần chỉ thoa loại thuốc này sẽ ít có tác dụng, muốn hiệu quả phải kết hợp với bài tập kéo căng da như trên. Hướng dẫn thực hiện:

• Phần ngoài của bao quy đầu: Bôi thuốc xung quanh da bao quy đầu nhẹ nhàng.
• Phần trong của bao quy đầu: Nếu hẹp bao quy đầu đến mức chỉ lộ một lỗ nhỏ, nên kéo nhẹ nhàng lớp da quy đầu lên xuống vài lần hoặc xoa xung quanh hồi lâu, rồi mới dùng thuốc xoa vào.
• Dùng tay kéo căng da bao quy đầu như hướng dẫ ở mục Kéo da quy đầu.

Hãy kiên trì sau 1-2 tháng, nếu đã qua 3 tháng cha mẹ vẫn không thấy giảm triệu chứng thì nên ngưng ngay điều trị tại nhà và đưa trẻ nhanh đến cơ sở y tế.

7.3 Nong bao quy đầu

Nong bao quy đầu là tiểu phẫu Nong bao quy đầu là một thủ thuật y tế được thực hiện để loại bỏ phần da bao phủ đầu dương vật của nam giới, còn gọi là phimosis. Thủ thuật này thường được thực hiện khi da bao quy đầu quá chặt hoặc không thể lật được, gây ra các vấn đề sức khỏe như viêm nhiễm và đau đớn.

Nói chung, Nong bao quy đầu là dạng tiểu phẫu được bác sĩ chuyên khoa tiến hành bằng dụng cụ. Kỹ thuật này tuy đơn giản, và thời gian thực hiện khoảng từ 4- 5 phút là xong. Bác sĩ không khuyến khích bất kỳ thủ thuật y tế hay phương pháp điều trị nào tại nhà nếu không được chỉ định hoặc hướng dẫn bởi bác sĩ chuyên khoa y tế có thẩm quyền. Nếu bạn gặp vấn đề về sức khỏe liên quan đến việc lột da bao quy đầu, hãy tìm kiếm lời khuyên từ bác sĩ của bạn.

7.4 Cắt bao quy đầu

Cắt bao quy đầu là một phương pháp điều trị phimosis – tình trạng da bao quy đầu quá chặt hoặc không thể lật được, gây ra các vấn đề sức khỏe như viêm nhiễm và đau đớn.

Thủ thuật cắt bao quy đầu, còn được gọi là khúc xạ bao quy đầu, là một phương pháp phẫu thuật để loại bỏ phần da bao phủ đầu dương vật của nam giới. Thủ thuật này thường được thực hiện trong phòng mổ với sự hỗ trợ của một đội ngũ y tế chuyên nghiệp và có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm cả phương pháp truyền thống và các phương pháp khác sử dụng công nghệ hiện đại.

Việc cắt bao quy đầu có thể giúp giải quyết vấn đề phimosis và giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm hoặc các vấn đề khác liên quan đến da bao quy đầu, tuy nhiên, quyết định cắt bao quy đầu là một quyết định y tế quan trọng và nên được thảo luận kỹ với bác sĩ chuyên khoa.

8. Những lưu ý cần thiết khi điều trị hẹp bao quy đầu

• Bé trai dưới 4-5 tuổi và không có dấu hiệu đau rát vùng kín:

Phần lớn các bé khi con nhỏ đều có tình trạng hẹp bao quy đầu, cho nên các cha mẹ cần chú ý phân được giữa bao quy đầu bình thường và bị hẹp bao quy đầu. Đừng nên cố gắng nong bao quy đầu bằng tay cho con tại nhà nếu chưa được bác sĩ chuyên khoa chỉ định. Việc làm này có thể gây dính và sẹo xơ, nguy hiểm cho dương vật của bé không chỉ riêng là hẹp bao quy đầu.

• Bé lớn trên 4 tuổi và những dấu hiệu bất thường.

Hãy chú ý đến bé khi tiểu khó, mặt khó chịu, đỏ mặt hoặc khóc… điều này có nghĩa là bao quy đầu của bé đang căng phồng, đau rát viêm nhiễm. Hãy đưa bé thăm khám, bác sĩ chuyên khoa có thể yêu cầu người nhà áp dụng hai biện pháp tại nhà trước bác sĩ đưa ra quyết định can thiệp.

Theo các nghiên cứu y khoa, chữa hẹp bao quy đầu tại nhà cho trẻ em mà không cần phẫu thuật là một biện pháp dễ thực hiện tại nhà mà không tốn chi phí, điều này cũng giúp tránh tổn thương do tác động can thiệp y tế. Phương pháp kéo da quy đầu như trên (có hoặc không dùng thuốc bôi) hiệu quả, không đau, không sang chấn tâm lý hay ảnh hưởng tại chỗ. Chính vì vậy, ba mẹ chú ý trước khi cho bé làm tiểu phẫu cắt bao quy đầu, nên kiên nhẫn hỗ trợ trẻ hàng ngày về các cách hướng dẫn của bác sĩ.